Gmina Łagów i jej mieszkańcy borykają się z powstałymi w ostatnich latach kopalniami. Władze samorządowe pomagają mieszkańcom poprzez inwestycje, które są często dofinansowane ze środków zewnętrznych. Zapraszają do siebie turystów, bo nigdzie nie ma tak wspaniałych krajobrazów. Kopalnie, dwie strony medalu

Kopalnie powodują wzmożony ruch drogowy. Pękają ściany wielu domów, gdy w pobliżu przejeżdżają samochody ciężarowe z kamieniem. Występuje duże zapylenie. – W tym roku od mieszkańców mamy zdecydowanie mniej interwencji – mówi wójt gminy Łagów Małgorzata Orłowska-Masternak. –  Widać, że kopalnie ograniczyły wydobycie. Coraz mniej  buduje się dróg w kraju. Mniejsze jest zapotrzebowanie na kamień.

Wójt gminy Łagów nie ukrywa, że każdy medal ma dwie strony. Mniejsze wydobycie kamienia to także ograniczone wpływy do budżetu gminy. Ceny na kruszywo spadają. Jest duża konkurencja między zakładami. Inwestorzy przygotowują się do nowego finansowania unijnego w latach 2014-2020.

W pierwszej połowie tego roku gmina chcąc ograniczyć przejazd samochodów z kopalni przez Łagów zaproponowała przedsiębiorcom wspólną budowę drogi. Ta inicjatywa jednak nie znalazła u nich poparcia.

Obecnie na terenie gminy pracuje 7 firm wydobywczych. Kieleckie Kopalnie Surowców Mineralnych ogłosiły upadłość, ale zakład funkcjonuje i produkcja nadal się odbywa.

Inwestycje ze środków zewnętrznych  

W tym roku z tak zwanych środków powodziowych przebudowano i wyremontowano wiele dróg gminnych i powiatowych. Gmina korzysta z pożyczki Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, z której finansowana jest budowa oczyszczalni ścieków. Podpisała umowę na budowę kanalizacji sanitarnej w Woli Łagowskiej.

Realizuje małe projekty przy organizacji imprez kulturalnych, Święta Pieczenia Chleba w Sędku, budowie placu zabaw oraz wielu uroczystości na terenie gminy. W tym roku skorzysta jeszcze z projektów na Odnowę Wsi ze Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Świętokrzyskiej.

Ważnym przedsięwzięciem jest zamiar budowy nowej siedziby Urzędu Gminy. – Mamy już opracowaną dokumentację budynku – podaje wójt Małgorzata Orłowska-Masternak. – Jesteśmy na etapie uzyskiwania zgody na warunki budowy. Nowy obiekt powstanie w centrum Łagowa, w Rynku, na działce gminy, na miejscu starego budynku. Dojazdy będą zapewnione z drugiej strony Rynku, od ulicy Spacerowej. Tam będzie parking, też na naszej działce.

Po uzyskaniu pozwolenia gmina rozpocznie budowę, prawdopodobnie wiosną przyszłego roku. W 2014 r. chce oddać nową siedzibę do użytku. Trudno powiedzieć, jaka firma wygra przetarg i czy nie będzie nieprzewidzianych okoliczności. Gmina ma koncepcję, ale nie dysponuje jeszcze projektem i kosztorysem. Nie wiadomo więc, jakie będą koszty budowy.  

Tego typu inwestycje nie są dofinansowane, muszą być prowadzone ze środków własnych. Na czas trwania budowy referaty mieszczące się w starym budynku urzędu przeniesione zostaną do obecnie zajmowanego.

Oświata

W gminie Łagów sytuacja placówek oświatowych nie jest trudna w porównaniu do innych gmin w województwie. Wprawdzie uczniów ubywa, subwencja jest coraz mniejsza, ale nie tak drastycznie. – Gmina nie zamierza przeprowadzać żadnej reorganizacji skutkującej likwidacją szkół – podkreśla wójt Małgorzata Orłowska-Masternak.  Do szkół podstawowych w poprzednim roku szkolnym uczęszczało:

do oddziałów przedszkolnych – 74 uczniów, do klas I-VI – 387.  W szkołach podstawowych pracowało 46 nauczycieli. Od nowego roku szkolnego uczęszcza odpowiednio 67 i 355 uczniów. Zmiany są więc niewielkie. Za to liczba nauczycieli jest taka sama.

Do gimnazjum uczęszczało 280 uczniów, w tym roku szkolnym jest 272. Liczba nauczycieli zmniejszyła się z 35 do 31. W Zasadniczej Szkole Zawodowej ta sama jest liczba uczniów, co w poprzednim roku – 58, podobnie z nauczycielami, było i jest 3.

Dowóz uczniów kosztował w poprzednim roku szkolnym 165,2 tys. zł, w tym będzie 180 tys. zł. Najdroższą szkołą w przeliczeniu na jednego ucznia jest Piotrów, gdzie uczy się najmniej dzieci. Dane nie zawierają liczby uczniów i nauczycieli w szkołach prowadzonych przez stowarzyszenia w Czyżowie i Rudzie.
Dzięki środkom unijnym i dotacji z budżetu gminy będą funkcjonować 9-godzinne przedszkola.

Współpraca z organizacjami pozarządowymi  

Na terenie gminy są cztery jednostki OSP. Do najlepiej wyposażonych należy Jednostka w Łagowie, wpisana do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Posiada trzy samochody, nowoczesny sprzęt i dorównuje jednostkom straży zawodowej. Nie ustępują w wyposażeniu jednostki w Piotrowie, Sędku i Sadkowie. Wyremontowane zostały ich remizy strażackie, zadbano o otoczenie.

Gmina wspiera jednostki OSP, bo zapewniają bezpieczeństwo, co jest istotne dla mieszkańców. Podczas niedawnego jubileuszu jednostki w Łagowie samorząd pomógł w organizacji uroczystości, dofinansował koszty ochrony, zabezpieczenia imprezy. Ufundował medale pamiątkowe.

Dobra jest też współpraca z Kołami Gospodyń Wiejskich: w Piotrowie, Czyżowie, Sędku, Lechówku. Panie biorą udział w licznych konkursach, festiwalach, przeglądach, zdobywają nagrody. Gmina szczyci się także osiągnięciami zespołu „Zbelutczanie”, który prowadzi Stanisława Grad.   

Gmina wspiera stowarzyszenia, które prowadzą przedszkola, rozprowadzają żywność  dla mieszkańców, organizują rozgrywki gminnej ligi piłki nożnej. Współpracuje ze Stowarzyszeniem Rozwoju Wsi Świętokrzyskiej. – W budżecie gminy wydzielamy pieniądze na dofinansowanie różnych projektów, konkursów, prowadzenie różnorodnej działalności sportowej, edukacyjnej, kulturalnej – podkreśla wójt Małgorzata Orłowska-Masternak

Tendencje demograficzne

Gmina liczy około 7,1 tys. mieszkańców. Podzielona jest na 19 sołectw, do największych należą: Łagów – 1617 mieszkańców, Piotrów – 903, Wola Łagowska – 541, do najmniejszych: Winna – 47, Małacentów – 65, Duraczów 97.  Przed pięciu laty było więcej o 100 mieszkańców. W największych sołectwach liczba osób kształtowała się następująco: Łagów – 1623, Piotrów – 912, Wola Łagowska – 549, w najmniejszych: Winna – 51, Małacentów – 66, Duraczów – 98.

Liczba mieszkańców ciągle maleje, chociaż w niektórych sołectwach przybywa. Dużo powstaje nowych domów w Sędku, Czyżowie, Małacentowie, Płuckach, sprzedawane są działki. Gmina jest atrakcyjna dla mieszkańców, inwestorów z Kielc. Widać to po wydawanych decyzjach o warunkach zabudowy.

Gospodarstwa rolne, specjalistyczne

Użytki rolne zajmują 7,6 tys. ha. Średnia wielkość gospodarstw – około 5 ha, największe, mają około 100 ha. Rolnicy specjalizują się w różnych uprawach, w produkcji roślinnej, mleka, w hodowli zwierząt, między innymi koni arabskich, owiec.
Na terenie gminy jest sporo pasiek pszczelarskich. Największe występują w Łagowie, Złotej Wodzie, Zbelutce i Sadkowie. Obecnie Koło Pszczelarzy zrzesza 54 członków, którzy kontynuują dawne tradycje bartnicze.  W tym roku, jak zapewnia skarbnik Koła Pszczelarzy, Piotr Sitarz, dobre są miody rzepakowe, akacjowe, spadziowe, lipowe, gryczane. Okres letni był udany dla pszczelarzy.

Atuty gminy  

Gmina Łagów była kiedyś rolnicza, teraz jest rolniczo-przemysłowa i nadal turystyczna. Sporo jest tu terenów należących do skarbu państwa, gdzie można realizować różne inwestycje. – Zachęcamy turystów, by przyjeżdżali do nas, zamieszkali – mówi wójt Małgorzata Orłowska-Masternak. – Przez naszą gminę przebiegają główne trasy, droga krajowa i wojewódzka. Jest dość łatwa komunikacja. Szybko można dojechać do Kielc.

Część gminy – miejscowości Małacentów, Sędek, Zbelutka, jest czysta ekologicznie. Wolne działki można tu pięknie zagospodarować. Znacznie poprawiła się w tych miejscowościach infrastruktura drogowa. – Szkoły są praktycznie zlokalizowane na terenie całej gminy – podkreśla wójt. – Łatwy jest do nich dostęp. To także zachęta.

Krajobraz gminy jest urozmaicony, nie ma tu żadnej monotonii. Ciekawe są widoki, szczególnie w Sędku, Woli Łagowskiej. Wiele jest czystych zbiorników wodnych, w których można łowić ryby. W Sędku może w przyszłości powstać centrum turystyczne, rekreacyjne, wypoczynkowe. Do zagospodarowania jest budynek byłej szkoły, który nadaje się na urządzenie w nim schroniska, domu wczasowego czy hotelu. Obok znajduje się nowy plac zabaw dla dzieci. Czyste powietrze i wspaniałe widoki to atuty miejscowości.

Najpiękniejsze zabytki to kościoły w Łagowie, Zbelutce, liczne kapliczki przydrożne. Nadal atrakcją jest jaskinia, chociaż niestety częściowo zdewastowana przez zakłady wydobywcze. Blisko jest stąd do Świętego Krzyża, Krzemionek,  Krzyżtoporu. Jest możliwość zamieszkania, wyżywienia. To może przyciągnąć turystów.