27 maja 1990 roku odbyły się pierwsze w pełni demokratyczne wybory samorządowe do rad gmin i miast. Przywrócono także wówczas urzędy wójtów i burmistrzów, wybranych w wyborach pośrednich, przez rady gmin.

Reprezentację gmin na szczeblu województwa stanowiły sejmiki samorządowe,  do których rady delegowały swoich przedstawicieli, również w  wyborach pośrednich. Odrodzony 20 lat temu samorząd stał się więc w sposób naturalny fundamentem do tworzenia społeczeństwa obywatelskiego i zaangażowania publicznego. Sukces reformy samorządu terytorialnego polegał między innymi na tym, że zaczął on działać natychmiast, na podstawie przygotowanych wcześniej przepisów prawa. Powołane w każdym z 49 województw delegatury pełnomocnika rządu do spraw reformy samorządu terytorialnego, którym był prof. Jerzy Regulski, służyły pomocą i radą nowo wybranym radom gmin i wójtom. Delegatem pełnomocnika rządu w województwie kieleckim był Henryk Rzepa – obecny prezes świętokrzyskiej Regionalnej Izby Obrachunkowej, do dziś darzony wielkim szacunkiem i uznaniem przez samorządowców. Zespół, pod jego przewodnictwem, wykonał ogromną pracę udzielając gminom wszechstronnej pomocy w  przygotowaniu podstawowych aktów prawnych (statuty, regulaminy, projekty uchwał), w interpretacji przepisów prawa, przeprowadzaniu pierwszych sesji i procedowania na sesjach. Henryk Rzepa zorganizował wiele szkoleń dla działaczy i urzędników samorządowych, podejmował działania informacyjno-popularyzatorskie dla społeczności lokalnych.  Osoba Pełnomocnika Henryka Rzepy do tej pory kojarzy się w świadomości samorządowców z ogromną wiedzą, kompetencją i życzliwością, jaką służył gminom w początkach reformy samorządowej. Kolejnym etapem reformy samorządu terytorialnego był początek  1999 roku, kiedy to przepisy reformujące administrację publiczną wprowadziły trójstopniowy podział terytorialny państwa na gminy, powiaty i województwa oraz wyposażyły je w zadania i kompetencje. Wachlarz kompetencji stopniowo się powiększał, poprzez sukcesywne przekazywanie  kolejnych zadań przez wojewodów (przedstawicieli rządu w terenie)  do samorządów (głównie wojewódzkich), a w ślad za tym także środków finansowych, nie zawsze w zadowalającej wysokości, mimo że Konstytucja gwarantuje, iż w miarę zwiększania zadań i kompetencji jednostkom samorządu terytorialnego powinny następować odpowiednie zmiany w podziale dochodów publicznych. Tak więc samorząd staje się w coraz większym stopniu  samodzielnym gospodarzem swojego terenu.