Z uwagi na niekorzystne oddziaływanie transportu drogowego na jakość powietrza oraz klimat akustyczny w pobliżu dróg, konieczne jest wyprowadzanie ruchu tranzytowego (szczególnie ciężkich pojazdów) poza tereny gęsto zabudowane. W związku z tym pożądana jest realizacja inwestycji związanych z budową obwodnic, szczególnie dotyczy to Kielc. Prowadzenie ruchu tranzytowego przez centrum miast generuje wzrost negatywnego oddziaływania na stan jakości powietrza, generując wzrost emisji pyłu PM10 i PM2,5 oraz tlenków azotu na terenie o dużej gęstości emisji. Działanie to wymaga dużych nakładów organizacyjnych i finansowych, ponieważ wiąże się z realizacją inwestycji drogowych, często o dużej skali.

Plan działań krótkoterminowych (PDK)

Integralną część Programu ochrony powietrza stanowi Plan działań krótkoterminowych, który wyznacza trzy poziomy powiadomień:

• Ostrzeżenie dotyczące ryzyka lub przekroczenia poziomów dopuszczalnych lub docelowych substancji w powietrzu (aktywny link, po kliknięciu rozwija się, ukazując poniższe informacje)

Warunki wymagane do ogłoszenia ostrzeżenia

Ostrzeżenie ogłasza się w przypadku wystąpienia w pomiarach:

• przekroczenia poziomu dopuszczalnego wynoszącego 40 μg/m³ dla pyłu PM10 z ostatnich 12 miesięcy,
• przekroczenia 35 dni ze stężeniem powyżej dobowego poziomu dopuszczalnego (50 μg/m³) spośród średnich dobowych stężeń pyłu PM10 z ostatnich 12 miesięcy,
• przekroczenia poziomu dopuszczalnego wynoszącego 20 μg/m³ dla pyłu PM2,5 z ostatnich 12 miesięcy,
• przekroczenia poziomu docelowego wynoszącego 1 ng/m³ dla B(a)P z ostatnich 12 miesięcy,
• przekroczenia 25 dni ze stężeniem powyżej poziomu docelowego (120 μg/m³) maksymalnej średniej ośmiogodzinnej spośród średnich kroczących ozonu z ostatnich 12 miesięcy.

W ramach ostrzeżenia nie są podejmowane żadne działania mające na celu redukcję stężeń zanieczyszczeń. Wprowadza się środki ostrożności w celu ochrony wrażliwych grup ludności poprzez zalecenia sposobu postępowania, m.in. ograniczenie czasu przebywania na powietrzu w czasie występowania podwyższonych stężeń substancji. Środki ostrożności powinny być zachowane przez kobiety w ciąży, dzieci i osoby starsze, osoby z astmą, chorobami alergicznymi skóry oraz ze skłonnościami do infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych.

Wraz z ogłoszeniem ostrzeżenia należy podać:

• zalecenie rezygnacji z korzystania z kominków opalanych drewnem w przypadku, jeżeli nie jest to jedyne źródło ogrzewania pomieszczeń mieszkalnych,
• zalecenie niestosowania dmuchaw do sprzątania liści.
• Alarm I stopnia dotyczący wystąpienia przekroczenia poziomu informowania społeczeństwa lub ryzyka wystąpienia przekroczenia poziomu alarmowego substancji w powietrzu(aktywny link, po kliknięciu rozwija się, ukazując poniższe informacje)

Warunki wymagane do ogłoszenia alarmu I stopnia

Alarm I stopnia ogłasza się w przypadku wystąpienia w pomiarach lub w prognozach jakości powietrza którejkolwiek z poniższych sytuacji:

• stężenia 24-godz. pyłu zawieszonego PM10 powyżej wartości 100 μg/m³ (poziom informowania),
• stężenia 1-godz. ozonu powyżej wartości 180 μg/m³ (poziom informowania).

Działania ochronne w zakresie ograniczania negatywnego wpływu wysokich stężeń na zdrowie ludności w formie zaleceń:

• ograniczenie przebywania dzieci na otwartej przestrzeni w trakcie pobytu w placówce oświatowej i poza nią,
• przygotowanie się służb ochrony zdrowia na zwiększoną liczbę przypadków zachorowań na choroby układu oddechowego i układu krążenia.

Działania w odniesieniu do wrażliwych grup ludności:

• zalecenie unikania długotrwałego przebywania na otwartej przestrzeni w celu ograniczenia narażenia na podwyższone stężenia zanieczyszczeń pozostawania w pomieszczeniach,
• zalecenie ograniczenia wietrzenia pomieszczeń w okresie trwania alarmu,
• stosowanie się do zaleceń lekarskich i właściwe zaopatrzenie w potrzebne medykamenty.

Działania prewencyjne:

• zalecenie rezygnacji z korzystania z kominków opalanych drewnem w przypadku, jeżeli nie jest to jedyne źródło ogrzewania pomieszczeń mieszkalnych,
• zalecenie niestosowania dmuchaw do sprzątania liści,
• wzmożone kontrole w zakresie przestrzegania zakazu spalania odpadów w urządzeniach nieprzeznaczonych do tego celu,
• zalecenia korzystania z komunikacji miejskiej zamiast indywidualnej,
• prowadzenie kontroli w zakresie zakazu spalania pozostałości roślinnych na powierzchni ziemi w obszarach zabudowanych.
• Alarm II stopnia dotyczący wystąpienia przekroczenia poziomu alarmowego substancji w powietrzu. (aktywny link, po kliknięciu rozwija się, ukazując poniższe informacje)

Warunki wymagane do ogłoszenia alarmu II stopnia

Alarm II stopnia ogłasza się w przypadku wystąpienia w pomiarach którejkolwiek z poniższych sytuacji:

• stężenia 1-godz. ozonu powyżej wartości 240 μg/m³ (poziom alarmowy),
• stężenia 24-godzinnego pyłu zawieszonego PM10 powyżej wartości 150 μg/m³ (poziom alarmowy).

Działania ochronne w zakresie ograniczania negatywnego wpływu wysokich stężeń na zdrowie ludności:

• zalecenie ograniczenia przebywania dzieci na otwartej przestrzeni w trakcie przebywania w placówce oświatowej,
• zalecenie ograniczenia wietrzenia pomieszczeń w czasie trwania alarmu,
• przygotowanie się służb ochrony zdrowia na zwiększona liczbę przypadków zachorowań na choroby układu oddechowego i układu krążenia.

Działania w odniesieniu do wrażliwych grup ludności:

• zalecenie unikania długotrwałego przebywania na otwartej przestrzeni w celu ograniczenia narażenia na podwyższone stężenia zanieczyszczeń – pozostawanie w pomieszczeniach,
• stosowanie się do zaleceń lekarskich i właściwe zaopatrzenie w potrzebne

Działania prewencyjne:

• wzmożone kontrole w zakresie przestrzegania zakazu spalania odpadów w urządzeniach nieprzeznaczonych do tego celu,
• zalecenia korzystania z komunikacji miejskiej zamiast indywidualnej,
• prowadzenie kontroli w zakresie zakazu spalania pozostałości roślinnych na powierzchni ziemi w obszarach zabudowanych.

Działania operacyjne mające na celu redukcję:

1) emisji powierzchniowej:

• czasowy zakaz palenia w kominkach, jeżeli nie stanowią one jedynego źródła ogrzewania mieszkań w okresie grzewczym,
• czasowe zawieszenie robót budowlanych, uciążliwych ze względu na jakość powietrza,
• nakaz zraszania pryzm materiałów sypkich w celu wyeliminowania pylenia,
• zakaz stosowania dmuchaw do sprzątania liści;

2) emisji liniowej:

• zakaz wjazdu samochodów na wyznaczone obszary w centach miast,
• przeniesienie uciążliwego natężenia ruchu samochodowego na odcinki alternatywne, wyznaczone przez zarządzających drogami na danym obszarze,
• ograniczenie ruchu samochodowego poprzez korzystanie z innych form komunikacji, np. komunikacji publicznej darmowej w czasie trwania alarmu,
• upłynnienie ruchu drogowego poprzez stosowanie inteligentnych systemów zarządzania ruchem, tzw. „zielona fala”,
• wprowadzenie bezpłatnej komunikacji publicznej,
• montaż tablic informujących o objazdach,
• zakaz wjazdu samochodów ciężarowych powyżej 3,5 Mg na wyznaczone trasy w miastach,
• rozwinięcie akcji informacyjnych i edukacyjnych, promujących wspólne dojazdy do pracy (jednym samochodem) oraz korzystania z komunikacji miejskiej,
• tworzenie systemów połączenia parkowania z komunikacją publiczną – parkuj i jedź „P+R” dla indywidualnych osób.

3) emisji punktowej:

• czasowe ograniczenie produkcji w instalacjach mających szczególnie uciążliwy wpływ na jakość powietrza wskazanych w Planie działań krótkoterminowych jako mających największy wpływ na jakość powietrza na danym terenie.

Do alarmu I i II stopnia określone środki zaradcze muszą zastosować instytucje takie jak:

• szkoły,
• przedszkola,
• żłobki i domy opieki dla dzieci oraz inne ośrodki edukacyjne,
• obiekty służby zdrowia i opieki zdrowotnej – przygotowanie się do podjęcia zwiększonej liczby pacjentów,
• domy pomocy społecznej,
• zakłady lecznictwa uzdrowiskowego.

Powiadomienie każdego stopnia ma formę komunikatu wydawanego przez Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego w Kielcach (https://czkw.kielce.uw.gov.pl/), po otrzymaniu informacji od Głównego Inspektora Ochrony Środowiska o ryzyku wystąpienia lub o wystąpieniu przekroczenia poziomów dopuszczalnych, docelowych i alarmowych lub przekroczenia poziomów informowania społeczeństwa. Komunikat wydany przez WCZK zawiera informacje o:

• ogłoszonym alarmie lub ostrzeżeniu oraz zanieczyszczeniu, którego stężenie zostało przekroczone lub istnieje ryzyko przekroczenia,
• przyczynach wystąpienia sytuacji ponadnormatywnej,
• obszarze, na którym obowiązuje ogłoszony alarm lub ostrzeżenie,
• czasie obowiązywania alarmu oraz prognozach zmian poziomów substancji w powietrzu, łącznie z przyczynami tych zmian,
• zagrożeniu w czasie trwania alarmu, w tym możliwe negatywne skutki dla zdrowia oraz grupy ludności wrażliwe na pogarszającą się jakość powietrza,
• zalecenia dla ludności i konieczne do podjęcia środki ostrożności,
• działania krótkoterminowe, które należy podejmować w czasie każdego z alarmów,
• kontakt do odpowiednich służb.

Komunikaty przekazywane są do powiatowych i gminnych centrów zarządzania kryzysowego, społeczeństwa oraz podmiotów korzystających ze środowiska.