Inicjatywa na rzecz utworzenia wyodrębnionego z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 – PROW Makroregionu Polski Południowo-Wschodniej

7 marca w Racławicach odbyło się spotkanie przedstawicieli Komisji ds. Rolnictwa pięciu Sejmików Województw: Małopolskiego, Lubelskiego, Podkarpackiego, Śląskiego oraz Świętokrzyskiego. Celem obrad było stworzenie, w ramach przygotowywanego obecnie przez Ministerstwo Rolnictwa na lata 2014-2020 Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich,  specjalnego programu dostosowanego do specyfiki tych pięciu województw, których cechą charakterystyczną jest znaczne rozdrobnienie gospodarstw rolnych. Z ramienia Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego w spotkaniu udział wzięło 4 radnych, w tym przewodniczący Sejmiku Tadeusz Kowalczyk  i przewodniczący Komisji Rolnictwa Wojciech Borzęcki.

W skład delegacji świętokrzyskiej wchodzili ponadto: Edmund Kaczmarek – starosta Powiatu Jędrzejowskiego i jednocześnie przewodniczący Konwentu Starostów oraz przedstawiciele Starostwa Powiatowego w Sandomierzu: sekretarz Stanisław Kłosowski i naczelnik Wydziału Rolnictwa Stanisław Kraska.

Jak informował szef Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Krakowie, a także inicjator spotkania wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego Jacek Soska, prace nad stworzeniem tego programu w województwie małopolskim trwają już od półtora roku. Bardzo dokładnie przeanalizowano wszystkie możliwości prawne i elementy merytoryczne przemawiające za  stworzeniem takiego wyodrębnionego programu, który, uwzględniając specyfikę naszego regionu, może w sposób znaczący przyczynić się do jego rozwoju. Regionalne programy, jak podkreślił Jacek Soska, funkcjonują np. w Niemczech. Jednakże powodzenie wprowadzenia w życie tych rozwiązań, zależy w dużej mierze od tego, jak silne lobby stworzą  samorządy i środowiska związane z rolnictwem, aby ich wspólny głos w tej sprawie  nie został zlekceważony

Uczestnicy spotkania postanowili, ze ich działania zostaną określone jako Inicjatywa na rzecz utworzenia wyodrębnionego z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 –  PROW Makroregionu Polski Południowo Wschodniej. W ramach propozycji postuluje się m.in:

 – stworzenie systemu wsparcia dla gospodarstw  o tzw. rozdrobnionej strukturze agrarnej i obszarów wiejskich demograficznie najbardziej zaludnionych w UE, a także stworzenie możliwości zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i wyrównanie poziomu życia rodzin rolniczych w stosunku do innych grup społecznych.
 – uzupełnienie PROW 2014-2020 o zapisy pozwalające na szeroki dostęp niewielkich gospodarstwa rolnych i tym samym stworzenie pomostu między proponowanymi gospodarstwami ryczałtowymi a gospodarstwami produkcyjno – towarowymi, co w praktyce przyczyni się do poprawy dochodowości rodzin gospodarujących na niewielkich areałach i o niskich dochodach.
 – przygotowanie i włączenie do regionalnego PROW specjalnego katalogu działań, z których mógłby korzystać gospodarstwa w obszarze kulturowym, produkcyjnym, demograficznym, środowiskowym i innowacyjnym.

Uczestnicy spotkania mieli okazję zaprezentować zarówno specyfikę swoich regionów jak i swoje propozycje, które powinny znaleźć się w programie.

Prezentując opinię delegacji Województwa Świętokrzyskiego przewodniczący Komisji Rolnictwa Wojciech Borzęcki zaproponował, aby w propozycjach położyć znaczny nacisk na tworzenie przedsiębiorczości na obszarach wiejskich: Teoretycznie dopłaty bezpośrednie do gruntów rolnych w Polsce i pozostałych krajach Unii są takie same. Teoretycznie, bo w 2004 r.  przed wejściem Polski do UE wysokość dopłat była uzależniona od tzw. plonu referencyjnego. A ten dla Polski przyjęto na poziomie 2,5 tony pszenicy z 1 ha, podczas gdy w niektórych krajach zachodnich było to 2 razy więcej.  Wysokość dopłat do dziś zależny od tego ustalonego kilka lat temu plonu referencyjnego, a zatem pomimo zrównania i tak dopłaty w Polsce są niższe niż np. w Niemczech.
Szansą na zwiększenie ilości środków, które trafią na obszary wiejskie może być tzw. II filar PROW, który z kolei nie we wszystkich krajach UE jest tak wysoki jak w Polsce. Środki z tego filara mogą być skierowane m.in. na wsparcie przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Kreowanie przedsiębiorczości, tworzenie miejsc pracy, to bardzo ważna rzecz szczególnie dla województwa Świętokrzyskiego, gdzie średnie bezrobocie jest wyższe niż w kraju.
Ważną rzeczą byłoby także przywrócenie wsparcia dla gospodarstw niskotowarowych. Program ten jest dobrze znany Świętokrzyskim rolnikom, bo nasze województwo było jedno z najaktywniejszych w kraju pod względem pozyskanych w ten sposób środków. Dotychczas z tego programu niewielkie gospodarstwa mogły uzyskiwać po blisko 5 tyś zł rocznie przez 5 kolejnych lat
.