– Przyszliśmy dziś wysłuchać historii o bohaterskiej wsi i jej mieszkańcach. Każdego roku słuchamy jej z pokorą, bólem i w skupieniu. Na nowo przeżywamy tragiczne wydarzenia sprzed 72 lat. Tak trzeba bo wojna i jej bestialstwo nie jest pustym hasłem. Nie wolno nią szafować, nie wolno bezrefleksyjnie wplatać w retorykę polityczną. Zabrania nam tego pamięć – mówił marszałek województwa świętokrzyskiego 12 lipca w Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, gdzie wspominano oraz uczczono pamięć 204. osób, które zginęły z rąk niemieckich okupantów w 1943 roku. W 72. Rocznicy Pacyfikacji Michniowa uczestniczyli również: wicemarszałek Jan Maćkowiak, dyrektor Muzeum Wsi Kieleckiej Janusz Karpiński  oraz wiceminister obrony narodowej Beata Oczkowicz.

72 lata temu w tej niewielkiej wsi  Niemcy dokonali masowego mordu. Zginęły 204 osoby. Był to odwet za ich pomoc dla oddziałów partyzanckich, oraz przynależność do Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich.

– Tu w Michniowie zostało zamordowanych 48 dzieci, 54 kobiety i 102 mężczyzn. Pozostały po nich tylko fotografie, wspomnienia bliskich i cudem ocalałych. Na jednej z nich jest Irena Dąbrowa, matka Stefanka, najmłodszej ofiary  mordu dokonanego na mieszkańcach Michniowa 12 i 13 lipca 1943. W Michniowskim albumie odnajdujemy również jego fotografię. Dziewięciodniowe niemowlę otulone małym becikiem ochrzczone kilka godzin przed okrutną śmiercią zadaną przez niemieckiego żandarma –  mówił marszałek Adam Jarubas. – Ta nieludzka rzeź została zaplanowana z precyzją, ze szczegółami podczas narady oficerów niemieckich w Radomiu parę dni wcześniej. Piekło pacyfikacji nie miało końca. My ludzie zależymy od pamięci jak las od drzew, jak rzeka od brzegów. Powiem więcej: stworzeni jesteśmy przez pamięć jak pisał Wiesław Myśliwski. Dlatego będziemy o was pamiętać, o każdej chwili waszego cierpienia. Będziemy o was mówić i przekazywać waszą historię naszym dzieciom i wnukom. Będziemy obecni tu w Michnowie aby oddawać wam cześć, aby kłaniać się ofiarom 817 wsi polskich spacyfikowanych w czasie II wojny światowej o których losie opowie powstające w Michniowie mauzoleum.

Podczas uroczystości została otwarta wystawa „Mauzoleum pamięci”, która opowiada o tym jak Izba Pamięci ewaluowała przekształcając się w mauzoleum martyrologii wsi polskiej. Dyrektor Muzeum Wsi Kieleckiej Janusz Karpiński przybliżył kolejne plany dotyczące muzeum:

– Wystawa zapowiada między innymi przyszły kształt unikatowego historycznego muzeum narracyjnego bogatego w innowacyjne rozwiązania i unikatowe eksponaty. Pragniemy aby historia Michniowa i 817 polskich wsi zapisała się w pamięci każdego odwiedzającego to miejsce. Jesteśmy otwarci i przygotowani na wyzwania współczesności a także na oczekiwania nowych słuchaczy. Zrobimy wszystko aby przyszłe mauzoleum wypełniło swoją historyczną misję. Jesteśmy w połowie trudnej drogi której przejście nie byłoby możliwe gdyby nie mieszkańcy Michniowa i przyjaciele których spotkaliśmy w trakcie naszych starań o dofinansowanie dla tej niezwykle ważnej inwestycji – mówił Janusz Karpiński. – Ważne dla nas było także ogromne wsparcie środowisk naukowych dzięki którym otrzymujemy merytoryczne wsparcie dla założeń programowych przyszłego mauzoleum. Dziękuję wam przyjaciele z całego serca za to zaangażowanie. Wiem, że dla wielu z was to przedsięwzięcie ma wymiar osobisty. Dajecie temu wyraz za każdym razem kiedy proszę was o wsparcie.  Potwierdza to także wasza obecność na dzisiejszej uroczystości.