Dolina Nidy

Piękna Dolina Nidy odzyskuje swój pierwotny, naturalny stan

Wypuszczenie do wykopanych stawów traszek grzebieniastych, wypas koników polskich, czy hodowla zagrożonego wyginięciem żółwia błotnego, który kiedyś występował w delcie śródlądowej Nidy – między innymi te działania stopniowo doprowadzają do tego, że jeden z najbogatszych przyrodniczo obszarów w Europie – śródlądowa delta rzeki Nidy – odzyskuje naturalny, pierwotny stan sprzed ingerencji człowieka.


To właśnie jest głównym zadaniem przyrodników z Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych, którzy realizują projekt „Renaturyzacja śródlądowej delty rzeki Nidy”. Projekt uratuje unikatowy w skali kontynentu obszar o powierzchni ok. 20 km2, który zamknięty jest  od południa Garbem Pińczowskim.

Nida
Nida

Powroty dawnych mieszkańców

Przyrodnicy do wykopanych wiosną stawów wypuścili pierwszą grupę traszek grzebieniastych, które od zeszłego roku znajdowały się w ich hodowli. 20 osobników zadomowiło się w delcie Nidy. Przyrodnicy sprowadzili też stado koników polskich, to pierwotna rasa koni wywodzących się od dzikich tarpanów. Koniki są wypasane na 13 hektarach powierzchni w obrębie Nidy przy budowanym Ośrodku Edukacji Przyrodniczej w Umianowicach. Koniki pełnią rolę przyrodniczą i edukacyjną: zmniejszają liczbę gatunków roślin niepożądanych oraz będą atrakcją dla powstającego w Umianowicach ośrodka. Realizatorzy projektu zakładają hodowlę żółwia błotnego, który dawniej występował w obrębie delty śródlądowej Nidy, a teraz w Polsce jest gatunkiem silnie zagrożonym.

Koniki Polskie
Koniki Polskie

Odtworzenie siedlisk łąkowych przyczyni się do tego, że wrócą tu ptaki: bąk, derkacz, kropiatka, bocian biały. Poprzez hodowle oraz przywrócenie gatunku zagrożonego wyginięciem w delcie zamieszkają: skójka gruboskorupowa, zatoczka łamliwa, poczwarówka jajowata, kumak nizinny, traszka grzebieniasta i żółw błotny. Poprzez poprawę warunków wodnych śródlądowej delty Nidy zostaną przywrócone unikatowe walory przyrodnicze terenu również przez: ochronę, utrzymanie łęgów wierzbowych, topolowych, olszowych i jesionowych, ochronę starorzeczy i naturalnych eutroficznych zbiorników wodnych.

Budowa Ośrodka W Umianowicach
Budowa Ośrodka W Umianowicach

Zaufać naturze

Wpływając na rozległy, płaski i wypełniony piaskami teren rzeka Nida zwalnia bieg, jej siła unoszenia gwałtownie maleje pozostawiając tutaj większość niesionych osadów. Skutkiem tego Nida zachowuje się jak przy ujściu do morza: bardzo szybko nadbudowuje osadami koryto, unosząc je ponad otoczenie i w czasie większych powodzi przerzuca koryto w niżej położone miejsca tworząc rozgałęziony układ cieków, podobny do delt przymorskich, z tą jednak różnicą, że ramiona schodzą się z powrotem przed Garbem Pińczowskim. W wyniku błędnie przeprowadzonych prac melioracyjnych w latach 80-tych i 90-tych ubiegłego wieku, układ hydrologiczny regionu został poważnie naruszony. Realizowany projekt ma to zmienić i przywrócić naturalny charakter Delty.

Nida W Umianowicach
Nida W Umianowicach

Beneficjentem koordynującym projekt jest Województwo Świętokrzyskie – Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych, natomiast współbeneficjentami: Polska Akademia Nauk – Instytut Ochrony Przyrody w Krakowie, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie oraz Lasy Państwowe – Nadleśnictwo Pińczów.

Całkowita wartość przedsięwzięcia to 23 miliony 132 tyś i 247 złotych. Dofinansowanie z funduszy unijnych wynosi 60 procent, z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 30 procent, zaś wkład własny beneficjenta to tylko 10 procent.

Rzeka Nida
Rzeka Nida