„Wierzymy, że program obchodów 100. Rocznicy Czynu Niepodległościowego Polaków podczas I Wojny Światowej będzie zbiorową lekcją historii, obywatelskiej edukacji i politycznej mądrości” – czytamy w Apelu przyjętym 26 czerwca 2014 roku przez radnych Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego, którzy w ten sposób uczcili przypadającą w tym roku 100. rocznicę Czynu Niepodległościowego Polaków podczas I wojny światowej.

 

Gośćmi uroczystej części XLIV sesji Sejmiku, która odbyła się w sali konferencyjnej Świętokrzyskiego Centrum Onkologii, byli członkowie Komitetu Honorowego Wojewódzkich Obchodów Rocznicy, powołanego z inicjatywy przewodniczącego Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego Tadeusza Kowalczyka oraz marszałka Adama Jarubasa.

Na początku radni minutą ciszy uczcili poległych na polach bitewnych I wojny światowej. Marszałek województwa świętokrzyskiego Adam Jarubas przypomniał, że choć różne były militarne i polityczne drogi Polaków do suwerennego państwa, to wymarsz strzelców Józefa Piłsudskiego w sierpniu 1914 roku z Krakowa do Kielc stał się symbolem walki Polaków o wolną Ojczyznę. – Odwołując się do tradycji wkroczenia I Kompanii Kadrowej do Kielc, powinniśmy pamiętać o wszystkich, których walka i praca złożyły się na wyzwolenie naszej Ojczyzny. Dziękuję jednostkom samorządu terytorialnego, instytucjom kultury i organizacjom społecznym za budowanie tej sztafety pamięci. Wierzę, że wspólne działania będą ważnym czynnikiem wzmacniania naszej regionalnej dumy i polskiej tożsamości – mówił w swoim wystąpieniu marszałek.

Program obchodów wojewódzkich rocznicy, które trwają od kwietnia br., przedstawił Jacek Kowalczyk, dyrektor Departamentu Promocji, Edukacji, Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego. Jedno z najważniejszych wydarzeń będzie miało miejsce 12 sierpnia 2014 roku, kiedy to na placu Wolności w Kielcach zostanie odsłonięty pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego wzniesiony z inicjatywy Stowarzyszenia Obywatelski Komitet Budowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego. Dużym wydarzeniem będą również uroczystości na Świętym Krzyżu związane z odbudową wieży kościoła klasztornego zniszczonej w 1914 roku przez wojska austriackie (7 września). Natomiast 21 września na cmentarzu wojskowym w Czarkowach na terenie gminy Nowy Korczyn odbędzie się uroczystość z okazji 100. rocznicy bitwy Legionów pod  Czarkowami. Poza tym do końca roku zaplanowano wiele wystaw, koncertów, spotkań, konferencji, publikacji okolicznościowych. W obchody włączyły się liczne podmioty z terenu województwa świętokrzyskiego – samorządy, instytucje kultury, placówki oświatowe, stowarzyszenia itp. Szczegółowy program dostępny jest na stronie internetowej Muzeum Narodowego w Kielcach, które koordynuje obchody rocznicowe: http://mnki.pl/pl/aktualnosci/wojewodzkie_obchody_100_rocznicy_czynu_niepodleglosciowego_polakow/

O tym, jak przebiegała I wojna światowa na Kielecczyźnie, mówił prof. dr hab. Marek Przeniosło z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Podkreślił, że Polacy dobrze wykorzystali szansę na odzyskanie niepodległości, jaką stworzył wybuch wojny. – Niektórzy twierdzą, że niepodległość uzyskaliśmy dzięki korzystnemu splotowi okoliczności. Jednak gdyby nie Czyn Niepodległościowy Polaków, ich zaangażowanie w czasie I wojny światowej, ale też wcześniejsze „dobijanie się o niepodległość”, to Polski w takim kształcie by nie było – podkreślił prof. Marek Przeniosło.

Na koniec tej części sesji Sejmiku radni jednogłośnie przyjęli „Apel do mieszkańców województwa w sprawie uczczenia 100. rocznicy Czynu Niepodległościowego”. Jego treść odczytała Marzena Marczewska, przewodnicząca Komisji Edukacji, Kultury i Sportu. Apel przypomina bohaterstwo żołnierzy legionów, którzy stoczyli bitwy i potyczki na ziemi świętokrzyskiej, w szczególności żołnierzy 1. Pułku Piechoty Legionów, poległych 23 września 1914 r. w pierwszej bitwie pod Czarkowami, ale przywołuje też pamięć żołnierzy walczących na wszystkich frontach I wojny światowej.

 

Apel radnych Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego w 100. Rocznicę Czynu Niepodległościowego Polaków podczas I wojny światowej

 

Mieszkańcy Województwa Świętokrzyskiego!

W tym roku mija 100 lat od rozpoczęcia wojny, która przyniosła śmierć i zniszczenie narodom całego świata, a Polsce przywróciła wolność. I Wojna Światowa była tragedią dla całej Europy, jej zwykłych obywateli oraz żołnierzy, którzy ginęli masowo, pozostając często anonimowymi bohaterami. Ilu ich imion historia nie zapamiętała? A jednak to oni ruszali do boju marząc o odzyskaniu niepodległości.

Wymarsz strzelców Józefa Piłsudskiego z krakowskich Oleandrów stał się zaczynem i symbolem walki Polaków o wolną Ojczyznę. W Kielcach padły pierwsze strzały w tej walce, a o ich znaczeniu  Józef Piłsudski na V Zjeździe Związku Legionistów Polskich mówił: …Kielce są tak wyjątkowo drogie myślom i wspomnieniom wielkiej części legionistów, bo tu był pierwszy pocałunek wojny, bo tu był pierwszy krok do awantur naszych girlandy…

Pamiętamy i czcimy dziś żołnierzy legionów, którzy stoczyli bitwy i potyczki na ziemi świętokrzyskiej. Szczególny hołd oddajemy  żołnierzom 1. Pułku Piechoty Legionów, poległym 23 września 1914 r. w pierwszej bitwie pod Czarkowami.

Przypominamy naszych żołnierzy walczących w oddziałach Pierwszej Kompanii Kadrowej i Legionów Polskich, kompanii Bajończyków i Armii Polskiej we Francji, Legionu Puławskiego, Brygady Strzelców Polskich i Korpusów Polskich w Rosji oraz przywódców, m.in.: Józefa Piłsudskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Wincentego Witosa, Romana Dmowskiego, Ignacego Daszyńskiego, Wojciecha Korfantego. Pamiętamy o tragedii setek tysięcy Polaków przymusowo wcielonych do wrogich armii i walczących przeciwko sobie, brat przeciw bratu.

Wierzymy, że program obchodów 100. Rocznicy Czynu Niepodległościowego Polaków podczas I Wojny Światowej będzie zbiorową lekcją historii, obywatelskiej edukacji i politycznej mądrości. Dziękujemy Komitetowi Honorowemu i organizatorom tych uroczystości w województwie świętokrzyskim –  samorządom lokalnym, organizacjom społecznym, instytucjom kultury i oświaty – za podjęte inicjatywy i patriotyczną pracę na rzecz narodowego dziedzictwa.

My, radni Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego, w 100. rocznicę zrywu niepodległościowego Polaków oddajemy hołd wszystkim żołnierzom, członkom organizacji, którzy podczas  I wojny światowej podjęli walkę o przywrócenie Państwa Polskiego.

Pamiętając o krwi przelanej w walce o wolność  Ojczyzny, apelujemy do wszystkich mieszkańców województwa o godne uczczenie miejsc pamięci narodowej, ludzi i wydarzeń.

Znając cenę wolności, wołamy dziś o pokój.